Cem, Alevilerin, Bektaşilerin cemaatle birlikte yaptığı, son derece ayrıntılı kurallara bağlanmış ibadet. Cem, yalnızca dinsel nitelikli bir toplantı değil, aynı zamanda hem ruhen yenilenme, yıkanma ve hem de toplumsal ve bireysel sorgulanma yeridir.
Cem, Arapça toplama anlamına gelir. Cem, cami ve cemaat aynı kökten gelen kelimelerdir.
Şeyh Üftade'ye göre cem [değiştir]
"cem ve cem'ul cem ıstılahları, klasik tasavvuf anlayışındaki ıstılahlardan farklıdır; O'nun "ma'ıyyet" dediği cem', cem' dediği cem'ul cem', cem'ul cem' dediği de celvettir. Kur'an-ı Kerim bu makama şu ayetle işaret eder:
"O, ilktir, sondur, zahirdir, batındır"(Hadid, 57/3)"
"Cem'ul cem' makamının ehli, insan-ı kamil vasfını da kazanmış olur, ne halk ne de Hak ile "mahcub" (perdelenmiş,örtülü) olmaz, eşyanın (madde ve enerjinin, varlıkların) vücudunu batıni yönden "ayn-i Hakk" olarak görür, bir taraftan eşya ile kayıtlı (bağlı,bağıntılı) olduğu halde marifetullah tarafından bakıldığında eşyanın üstündedir, eşya ile kayıtsızdır. "
Namazların birleştirlmesinde de aynı kelime kullanılmaktadır.Öğlen ile ikindi namazının birleştirilmesi, akşam ile de yatsının birlikte kılınmasına da cem denilmektedir.
Alevilikte Cem [değiştir]
Cem'in kaynağı Kırklar Cem'idir.
Cem ibadetini diğer inançlardaki ibadetlerden farklı kılan en önemli unsur; Cem de bulunanların aynı zamanda toplumda hesap vermekle yükümlü olmalarıdır. Cem de bulunalar bir birlerinden "razı olmak" zorundadırlar.
Cem'de bulunan bir kişi başka bir diğerine dargınsa, bu iki kişinin dargınlıkları giderilmeden, barışmaları sağlanmadan Cem'e başlanmaz.
Alevilerin toplu anlamda temel ibadeti olan Cem, bir Dede´nin gözetiminde, önderliğinde yerine getirilir.
Cem ibadetine katil, hırsız, yolsuz, düşkün kimseler giremez.
Cem'de 12 Hizmet [değiştir]
1- Mürşid (Dede): Görev itibarıyla Muhammed, Ali ve Hacı Bektaşi Veli'yi temsil eder. Cem Erkanı Başkanlığını yapar, ikrar alir nasip verir. Cenaze, Müsahiplik, Nikah, Sünnet, Ad takar (isim takar)
2- Rehber : Görev itibarıyla İmam Hüseyin´i temsil eder. Yola girmek isteyenleri hazırlar, yol gösterir. Mürşidin en yakın yardımcısıdır.
3- Gözcü : Görev itibarıyla Ebuzer Gaffari’yi temsil eder. Rehberin yardımcısıdır. Cem’in sessiz ve sakinlik içinde geçmesini saglar. Cem’in bekçisidir.
4- Çerağcı (Delilci) : Görev itibarıyla Cabir El Ensari’yi temsil eder.Cem evinde bulunan aydınlatma araçlarını yakar. Buhardanliklari ve Mumlari (Cerağları) hazırlar.
5- Zakir (Aşık) : Görev itibarıyla Bilal Habeş’i temsil eder. Cem’de Tevhid, duazde imam, Mersiye, Semah, Nevruzi ye söyler.
6- Süpürgeci(Ferras) : Görev itibarıyla Selman’i Piri pak'ı temsil eder. Cem evinin sürekli temizligi ile meskul olur.
7- Meydancı : Görev itibarıyla Hüzeyme tül Yemeni’yi temsil eder.Cem evinde Semahserleri kaldırır. Postları yerine dizer.
8- Niyazcı : Görev itibarıyla Mahmut el Ensari’yi temsil eder. Kurbanları tekbirler ve keser. Gelen Lokmaları alır ve dağılımını sağlar.
9- İbrikçi : Görev itibarıyla Kamber'i temsil eder. Cem'de Mürşidin ve Cem erenlerinin abdest almalarını sağlar.
10- Kapıcı : Görev itibarıyla Gülam Keysani’yi temsil eder. Cem’e gelen erenlerin evlerini gözetler.
11- Peyikçi : Görev itibarıyla Amri Ayyari’yi temsil eder. Cem olacağını tüm canlara duyurur.
12- Sakacı : Görev itibarıyla Ammari Yaseri’yi temsil eder. Cem evinde Su, şerbet, Saka, Süt v.b. dağılımını sağlar.
